Türk Hava Kuvvetlerinin Kuruluşu
17 Aralık 1903 tarihinde, motorlu bir uçağın, ilk
defa yerden havalanıp, 12 saniyelik bir uçuşla 36 metre mesafe
katettikten sonra salimen yere inmesi, havacılık tarihinde yepyeni bir
çağın başlangıcı olmuştur.
Başlangıçta sportif amaçlı bir vasıta olarak düşünülen
uçağın, bunu takip eden yıllarda ticari ve askeri sahada kullanılması
fikriyle birlikte havacılık endüstrisi süratle gelişerek başta
Amerika ve Avrupa'nın ileri sanayi ülkeleri olmak üzere geniş bir
alana yayılmıştır.
1911 yılında İtalyanların Libya'da Türk
birliklerine karşı dünyada ilk defa askeri amaçla uçak kullanmasının
yarattığı şaşkınlığın yanında, ayrıca Balkanlarda bir savaş
tehlikesinin ortaya çıkması, Türk Ordusunda askeri havacılığın
bir an önce kurulması fikrini doğurmuştur.
Zamanın Savunma Bakanı Mahmut Şevket Paşa ve Ordu
içindeki diğer ileri görüşlü kişilerin öncülüğünde, 1911 yılında;
yani ilk uçağın 12 saniyelik uçuşundan 8 yıl gibi kısa sayılacak
bir süre sonra, Türk Hava Kuvvetlerinin ilk temeli atılmıştır.
(Motorlu bir uçağın ilk defa uçtuğu ülke olan Amerika'da, askeri
havacılığın başlangıç tarihi 1909 yılıdır)
Kurulmakta olan Türk Havacılığı daha filizlenme
çağındayken, Türkiye; kendisini önce Balkanlarda, daha sonra da, en
az beş cephede savaşmak zorunda kaldığı, l nci Dünya Harbinin içinde
bulmuştur.
O Yılların harp tarihi incelendiğinde, ilk kuruluş
yıllarında olmasına rağmen, Hava Kuvvetlerinin, klasik savaşların
şeklini değiştirerek, savaş alanlarına üçüncü bir boyut ilave
ettiği ve savaşların kazanılmasında önemli bir güç olarak ortaya
çıktığı görülmektedir.
Yine bu incelemeler sırasında, bugün lojistik diye
adlandırdığımız; fakat o yıllarda, daha literatürde yeri bile
olmayan bu kavramın, o zamanki havacıları nasıl çaresizlikler içinde
bıraktığı, bu çaresizliklere nasıl göğüs germeye çalıştıkları,
lojistik faaliyetlerde yapılan hataların ne kadar çok pilot ve uçak
kaybına sebep olduğu, ibretle müşahade edilmektedir.
Hazırlanan bu kitapçığın amacı, Türk Hava
Kuvvetlerinin doğuş yıllarında geçen ilginç olayları kronolojik
bir akış içinde okuyucunun gözleri önüne sererek havacılığımızın
bugün ulaştığı yere nerelerden gelindiği hakkında bir fikir
vermektir. Geçmişteki olaylar hatıralarda yeniden yaşandıkça, günümüzde
havacılığın ulaştığı yer muhakkak ki daha iyi anlaşılacak ve
havacılığımızın geleceğine de bir ışık tutulmuş olacaktır.
Bu kitapçığın hazırlanmasında faydalanılan
temel eser, 1950 yılı Eskişehir basımlı, «Türk Havacılık Tarihi»
kitabıdır. Anılan kitaptaki olayların hepsi, Genelkurmay Askeri
Tarih ve Stratejik Etüdler Başkanlığı arşivlerindeki belgelere
dayanılarak yazılmıştır. 1900lü yılların başlarındaki eski bir
dil ve ağdalı ifadelerle kaleme alman bu belgelerin bugünkü genç
nesil tarafından kolayca okunup anlaşılabilmesi için kitabın dili
sadeleştirilmiş ve günümüzün Türkçesine çevrilmiştir. Ayrıca
yabancı eser olarak, Liman Von Sanders'in «Türkiye'de Beş Yıl»
isimli kitabıyla, Sir Liddell Hart'ın «Birinci Dünya Savaşı Tarihi»
isimli kitabından istifade edilmiştir.
Kitap üç bölüm halinde hazırlanmıştır.
Birinci Bölümde Türk Hava Kuvvetlerinin Doğuşu 1911 - 1914 Yılları,
İkinci Bölümde l nci Dünya Savaşı Yılları ve Üçüncü Bölümde
Kurtuluş Savaşı Yıllarında geçen havacılık olayları anlatılmıştır.
Ayrıca okuyucunun olayların geçtiği yerleri kolayca takip edebilmesi
için kitabın sonuna bir harita eklenerek kitapta geçen yer isimleri
bu haritanın üzerine işaretlenmiştir.
Türk Hava Kuvvetlerinin vatan savunmasında bugün
ulaştığı yeri almasına öncülük eden eski havacılarımızın ve
göklerde bu uğurda canını seve seve feda eden kahraman yürekli şehitlerimizin
aziz hatıraları önünde saygıyla eğiliyor ve onları minnetle anıyoruz.
Bu yazı;
Türk Hava Kuvvetlerinin Doğuş Yılları
Hava Tümgeneral İrfan Sarp
Hv. Bas ve Neş. Md. Lüğü Etimesgut/ANKARA 1986
adlı kitabın girişinden alınmıştır.
