3.3. Kuyruk Takımı

Uçağın arka kısmına kuyruk denir. Kuyruk takımı uçağın boylamasına ve sapma dengelerini sağlar. Uçağın ağırlık merkezi ve aerodinamik merkezinin farklı olması sebebiyle oluşan moment farklarını dengeler. Kuyruk kısmında bulunan kumanda yüzeyleri ile bu moment dengeleri değiştirilerek uçağın yukarı-aşağı ve sağa-sola hareketleri sağlanır. Yatay ve dikey istikamet dümenleri, kuyruk kumanda yüzeyleri kuyruk kısmında yer alır. Bazı uçaklarda kuyruk kısmı yukarı kaldırılmıştır. Kumanda yüzeyleri de yukarı çıkarılmıştır. Bu sayede kuyruk kısmına kargo kapısı yerleştirilmesi mümkün olur. Bu kapı yük indirme-bindirme vb işlemler için kullanılabilmekte, paraşütçülerin atlayış yapabilmelerine, askeri malzemelerin havadan bırakılmalarına olanak sağlamaktadır. Bir uçağın kuyruk kısmı; kumanda yüzeyleri, istikamet dümeni, irtifa dümeni ve stabilizelerden oluşur. Uçağın kuyruk takımı; stabilizeler, irtifa dümeni ve istikamet dümeni genellikle empenaj olarak isimlendirilir

Stabilizeler ve kumanda yüzeyleri kanatlara benzer yapıda fakat daha küçük ölçekli yapıdadırlar. Bir veya daha fazla sayıda spar ve sparlara monte edilmiş profillerden oluşurlar. Dikey stabilize gövdenin bir uzantısı olarak veya takılıp sökülebilir şekilde ayrı bir eleman olarak inşa edilebilir.

3.3.1. Yatay Stabilize

Yatay stabilize uzunlamasına yunuslama kararlılığını sağlamak amacıyla gövdenin arka kısmına bağlanır. Dikey stabilizenin altında, üstünde veya herhangi bir noktasında olabilir.

Stabilizeler ahşap, çelik, saç plaka veya kompozit malzemeden üretilebilir. Yapının metodu kanat için kullanılan metot ile aynıdır. Spar, profil, stringer ve kaplama kullanılır. Yatay stabilize kuyruk kısmına sabit bir şekilde veya yunuslama ayarı(trimi) için hareketli şekilde takılabilir. Eğer stabilizeler yunuslama ayarı sağlamak amacıyla tasarlanmış ise gövdeye mil menteşe ile yatay stabilizenin arka sparından bağlanır. Ön sparda ise mekanik veya hidrolik akçüatör vardır. Bu akçüatör pilot tarafından kumanda edilir. Stabilizenin hücum kenarı aşağıya ve yukarı hareket ettirilerek uçağın ayarı(trimi) değiştirilir. Şekil 43 ve şekil 44'te yatay stabilize resimleri gösterilmiştir.

Şekil 43 - Yatay stabilize yapısı

Şekil 44 - Hareketli yatay stabilize

3.3.2. Dikey Stabilize

İstikamet dümeninin ön kısmında profil şekilli olan dikey stabilize uçağın uzunlamasına sapma dengesini sağlar. Bu yapı genellikle fin olarak isimlendirilir. Dikey stabilizenin yapısı da tıpkı yatay stabilize gibidir ve daha öncede ifade edildiği gibi gövdenin uzantısı şeklinde veya ayrı olarak yapılabilir. Finin arka kısmı istikamet dümenine bağlantı sağlamak amacıyla menteşelere sahiptir. Birçok uçakta dikey stabilizenin hemen önüne dorsal fin olarak tanımlanan elemanlar takılmıştır. Dorsal finin görevi; sapma kararlılığını arttırmak ve gövde ile dikey stabilize arasında aerodinamik kaplama (fairing) sağlamaktır. Dorsal fin ve dikey stabilize şekil 45'te gösterilmiştir. Bazı uçaklarda gövdenin hemen altında ventral fin olarak isimlendirilen ufak yüzgeçler vardır. Bunlarda sapma kararlılığını arttırmak amacıyla kullanılır.