Planör nedir?
"Planör" kelimesi dilimize Fransızca "Planeur"
sözcüğünden girmiştir. Fransızca karşılığı "Süzülerek
uçmak, süzülerek uçarak mesafe katetmek" demektir. Kelime anlamından
da anlaşılabileceği gibi planör, üzerinde hiçbir güç kaynağı(motor)
olmaksızın uçabilen hava aracıdır. Yüksek süzülme kabiliyeti
nedeniyle bu hava araçlarıyla uçmak, uzun mesafeler katetmek mümkündür.
Planör nasıl uçar?
Motoru olmayan bu hava aracının uçabilmesi için ilk önce planörün
havaya çıkarılması gerekir. Bu, ilk yıllarda lastik amortisörlerle
yüksek tepelerden tıpkı sapanla havaya fırlatılmak suretiyle olmuştur.
Daha sonraları ise gelişen teknolojiyle birlikte uçak arkasında çekilerek
veya vinçle çekilerek planör havaya çıkarılmıştır. Havalanan
planör süzülme kabiliyetiyle havada uçuşunu sürdürür. Hava içerisinde
ufkun altına doğru süzülen planörün kanatlarına çarpan hava akımları
kaldırıcı güç meydana getirerek kütlenin havada kalmasını sağlar.
Dünyada Planörcülük
Uçma fikri çok eskilere dayanmaktadır. İnsanoğlunun tarihinde uçma
tutkusu öenmli bir yer tutmaktadır. Mitolojideki uçan hayvanlar ve
insanlar hep tutkunun eseridir.
Ancak teorik olarak uçma fikri ancak 16. Asırda İtalyan bilgin
Leanarda Vinci'nin helikopter benzeri çizimleriyle biçimlenmiş fakat
karmaşık yapı vee teknik olanaksızlıklar nedeniyle uygulama imkanı
olmamıştır. Daha sonraları ise İngiliz bşlşm adamı Kelley bu
konuda araştırmalar yapmıştır. 1800 yıllarında ise Lobri adlı
bir Fransız martı kuşuna benzeyen bir planör yaparak kısa bir
mesafede olsa uçmayı başarmıştır.
Aynı yılllarda Alman mühendis Otto Lilihantal tarafından uçmaya
uygun bir planör yaparak uçmuştur. Bu sebeple planörcülüğün
simgesi martı, babası olarak ise Otto Lilhantal tanınmıştır.
Daha sonraları İngiliz Pilçer ve Amerikalı Wright kardeşler bu
dalda araştırmalar yapmış. 1903 yılında Wright kardeşler
Lilhantal'ın çalışmalarını geliştirerek bu modelin üzerine motor
koymuş ve çalışmalarına devam etmişler, motorlu uçakların
temelini hazırlamışlardır.
Türkiye'de Planörcülük
Ülkemizde uçma fikri çok eskilere dayanmaktadır. L. Vinci'nin uçan
bir araç üzerinde çalıştığı yıllarda yani 1600 yıllarında
Hazerfen Ahmet Çelebi'nin takma kanatlarıyla Galata Kulesi'nden
havalanarak Lodos rüzgarı yardımıyla Üsküdar Doğancılar meydanına
indiği rivayet edilmektedir. Yine aynı çağlarda Lagari Hasan adlı
bir Türk mucidin 50 okka barutla çalışan 7 kollu bir roket icat
ederek Padişahın önünde Sarayburnu'ndan uçarak barut bitince
Sinanpaşa Köşkü önünde denize indiği rivayet edilmektedir.
Daha sonra 1861 ylında Atıf Bey ince gürgen ağacından ve ince saçtan
yapılmış, el ve ayakla işleyen, birkaç pervanesi olan bir uçak
yapmıştır. Gerçek anlamda ilk planör uçuşu ise Göztepeli ve
Galatasaraylı şahıslar tarafından 16 Mart 1934 ylında lastik amörtisörle
yapılmıştır.
1935 yılında ise Ankara'da Atatürk'ün direktifiyle THK'na bağlı
bir planörcülük okulu açılmıştır. İlk gelişen planörcüler
yurtdışına ihtisas yapmaya gönderilmiş, dönüşlerinde ihtisas
sahibi olarak birçok planörcü yetiştirmişlerdir.
Planör Başlangıç kursları
Planör başlangıç kursları Plamör Uçuş Okulu taraından İnönü
ve Akşehir Eğitim merkezinde düzenlenir. Ayrıca talep olduğunda
uygun görülürse THK tarafından bölgesel kurslar da düzenlebilir.
Kursa katılmak isteyenler her yıl 1 Ocak'tan itibaren dilekçe ile
THK Genel Başkanlığı'na müracaat ederler. Müracaat edeceklerin
kurs döneminde 16 yaşından gün almış olmaları ve en az ortaokul
mezunu olmaları gerekmektedir. Müracaat sayısının fazla olması
durumunda öncelik Havacılık kolları ve havacılık kulüplerine tanınır.
Müraacatları kabul edilen kursiyerler kendilerinden istenen
evrakları tamamlayarak THK'ya gönderirler. Daha sonra kendilerine yapılan
çağrıda belirtilen merkezde kursa katılırlar ve 5.6 haftalık eğitime
tabi tutulurlar.
Kurslarda başarı gösteren kursiyerler bir kez yalnız uçarak
"Planör A" brövesi alırlar. Planör Tekamül(gelişim)
Kursuna katılacak kursiyerler kontenjan durumuna göre daha önce
"A" brövesi almış başarılı kusiyerlerden seçilir. Gelişim
kursunu bitirenler "B" ve "C" brövelerini takiben
Planör Pilot Lisansı alırlar.
Kaynak: Sinan Keskin, THK Planör Başlangıç Kitabı